Over de diversiteit in Vlaanderen bestaan twee verhalen. Ze zijn allebei even waar. Het eerste is dat de maatschappij als geheel door migratie razendsnel verkleurt. Het tweede is dat de bovenste lagen daar nauwelijks wat van merken. Hoogopgeleide Vlamingen trekken zich terug in witte bastions. Die segregatie wordt hardnekkiger. De overheid en beleidsmakers kijken er nog nauwelijks naar, en de hoogopgeleide witte burger nestelt er zich in, ongeacht zijn of haar politieke overtuiging.

Dat is de niet eens zo provocerende conclusie die je uit een groot dataonderzoek van De Standaard kunt trekken naar hoe de diversiteit in de Vlaamse scholen de voorbije dertien jaar evolueerde. In scholen die in 2010 al zeer divers waren, stijgt de diversiteit twee à drie keer sneller dan in de witste scholen. Bij sommige witte scholen verminderde de diversiteit zelfs. We gebruiken thuistaal als teken van diversiteit.

Aan de kennis van Nederlands hecht de Vlaamse regering veel belang, bij kinderen én ouders, vanuit het idee dat een betere taalbeheersing het onderwijsniveau zal verhogen. Dat is best mogelijk. Maar er speelt iets dat nog zwaarder doorweegt, het goede oude klassenverschil, gemeten aan de opleiding van de moeder. Andere thuistalen en een laag opleidingsniveau gaan hand in hand. Omgekeerd is dat ook het geval bij de witte colleges. De kinderen van hoogopgeleide Vlamingen vinden er elkaar.

Is dat erg? Onderwijskwaliteit heeft diversiteit ruim voorbijgestoken als hoofdzorg in het onderwijs. Door de Pisa- en Pirlstudies is kwaliteit verengd tot kennis en cognitie. De bijsturing daarover was nodig. Een vaak onuitgesproken gedachte was daarbij dat scholen, en dan vooral de witte colleges, hun niveau toch niet konden laten zakken om de laaggeschoolde en taalgebrekkige instromers van een falend migratiebeleid op te vangen.

Zo ontstond de gedoogsituatie waarbij witte scholen via allerlei uitsluitingsmechanismen, soms onbewust, vaak bewust, diversiteit buiten de schoolpoort houden. Maar daardoor subsidieert de overheid de facto segregatie, die natuurlijk doorwerkt in de arbeidsmarkt en in alles wat door onderwijs wordt bepaald, zoals wat je eet, hoe je woont, welke welvaart je geniet en hoe gezond je blijft. Aan zoveel kinderen kansen ontzeggen, is ook falende onderwijskwaliteit.

Geen enkel officieel inschrijvingsbeleid heeft dat kunnen tegenhouden. Wat scholen echt beweegt, is de verwachting van ouders. Hoe belangrijk vinden zij het dat de school van hun kinderen diverse kansen biedt en haar rol speelt als maatschappelijke lift? Om die discussie te kunnen voeren, publiceren wij morgen de diversiteitsdata van alle Vlaamse scholen. Plus een handige vergelijking met 25 omliggende scholen. Voor veel hoogopgeleide ouders wordt het een confrontatie met de idealen die zij zelf belangrijk vinden in de school van hun kinderen.