Onwijs Onderwijs reageert: 

'Wanneer kinderen door de lockdown of om wat voor reden een achterstand hebben opgelopen is het de taak van het gewone onderwijs om te geloven in de ontwikkeling van het kind en de achterstand weg te werken. Te snel doorverwijzen naar het buitengewone onderwijs is onder impuls van een niet inclusief onderwijsbeleid in Vlaanderen een automatisme geworden. In de meeste Europese landen bestaat er geen buitengewoon kleuteronderwijs'.

Lockdownbaby’s overspoelen buitengewoon onderwijs: wat is er aan de hand? Onderwijsexpert reageert

“Wat is er toch aan de hand met onze kinderen?”, vragen onderwijsexperts zich af. De groep kinderen met een ontwikkelingsachterstand is, internationaal gezien, normaal een stabiel gegeven. Maar hier in Vlaanderen zien we plots meer kindjes met zo’n achterstand. Ook de toename van het aantal kinderen met gedragsproblemen is verontrustend. Hoe komt dat?

Steeds meer kindjes belanden in het buitengewoon onderwijs type 2, bestemd voor kinderen met een verstandelijke beperking. Dit schooljaar gaat het om 1.336 kleutertjes. We komen van 1.253 vorig schooljaar en 1.095 in 2021-2022. Dat is een stijging van 22 procent in vergelijking met twee jaar geleden. In het lager onderwijs is die groep kindjes op twee jaar tijd met bijna 10 procent gegroeid, van 4090 naar 4471 kinderen. Maar dat betekent niet noodzakelijk dat er ineens zoveel meer kinderen met een verstandelijke beperking zijn.

“Vooral in de kleuterscholen zien ze veel meer kinderen die een grote achterstand hebben in hun ontwikkeling. Ik hoor onze mensen voortdurend zeggen dat hier echt iets aan de hand is”, vat Stefan Grielens, algemeen directeur van het Vrij CLB Netwerk, samen. Normaal is de groep kinderen met een verstandelijke beperking stabiel. “Andere handicap-problematieken zien we trouwens niet stijgen, waardoor het bijvoorbeeld vrij onwaarschijnlijk is dat deze verontrustende evolutie zou toe te schrijven zijn aan het feit dat vrouwen op latere leeftijd moeder worden (wat risico’s inhoudt, red.).”

Wat hier dan wel achter zit? Grielens sluit niet uit dat dit een uitvloeisel is van de lockdowns. “Baby’s konden toen een tijdlang niet naar de onthaalmoeder of de crèche, mogelijk hebben sommigen daardoor achterstand opgelopen in hun ontwikkeling. Dat is niet meer dan een hypothese. Maar als ze effectief achterstand hebben opgelopen door het isolement waarin ze opgroeiden, zullen ze die achterstand ook nog wel kunnen inhalen. Ik denk niet dat jonge kinderen nu minder intelligent zijn dan vorige generaties”.

Het kabinet van onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) bevestigt dat er heel wat argumenten zijn voor de hypothese dat de schoolsluitingen nu nog steeds een impact hebben op de kinderen. “Om te weten of hier echt een causaal verband is, hebben we wetenschappelijk onderzoek besteld. Naast de toestroom van kinderen met ontwikkelingsachterstand, laten we meteen ook de explosie van attesten voor bijvoorbeeld autisme onder de loep nemen. Vroeger was daar sprake van onderdiagnose, maar misschien is de slinger hier doorgeslagen naar overdiagnose”.

Ook meer kinderen met autisme

Type 9 in het bijzonder onderwijs is afgestemd op kinderen met autisme. Daar telt men dit schooljaar 863 kleuters, zowat 10 procent meer dan twee jaar geleden. Bij de lagere schoolkinderen ziet men een stijging met 13 procent, tot 6.208 kinderen. Dat zijn er 721 meer dan twee jaar geleden.

Sara Nijs, professor orthopedagogiek aan de KU Leuven, zal op 1 april starten met het onderzoek. “We werken hiervoor samen met de UAntwerpen en hogeschool UCLL. “We hopen voldoende inzichten te krijgen in de factoren die deze stijging kunnen verklaren, om uiteindelijk een antwoord te bieden op de uitdagingen die de stijging met zich meebrengt.”