Elyas is net vier geworden en heeft een zeldzame genetische aandoening. Hij kan niet praten, niet zitten, niet kruipen en zich niet uitdrukken. “Ik ben zijn stem en zijn comfort”, zegt zijn moeder Rachida Azmay. Maar toen ze kennismaakte met Villa Clementina in Zemst gaf ze zich gewonnen. “Ik wist: dit is een plek waar ik hem met een gerust hart kan achterlaten. Ik heb er een echt thuisgevoel.”

Villa Clementina biedt kinderopvang aan kinderen met en zonder beperking. In elk groepje is de verhouding een tegen twee. Er is een begeleider per vijf kinderen. Kinderen zoals Elyas, die een beperking hebben, mogen blijven tot ze zes zijn geworden. “Als Elyas in de sta-tafel staat, leggen ze speelgoed op zijn tafeltje en zetten ze een ander kind voor hem, dat oogcontact met hem maakt. Daarbovenop krijgt hij er kine, logo en begeleiding vanuit een school voor slechtzienden. Voor ons als ouders is dat een enorme ontzorging.”

Caroline Timmermans heeft net haar dochter Zara gebracht, die nu in de armen van een kindbegeleidster ligt. Zara (3,5) is motorisch, verstandelijk en medisch beperkt door een zeldzame genetische aandoening. “Als we hier toekomen, begint ze al te wippen van plezier”, zegt haar moeder. “Zorgkinderen vallen zo vaak buiten de normaliteit. Hier niet. Het fijne is dat Zara hier deel uitmaakt van de roedel.”

Ook Zara krijgt kine, logo en begeleiding van Windekind, een school voor bijzonder onderwijs in Leuven. Die stuurt een leerkracht ter plekke. “Ze heeft best een druk programma”, zegt haar moeder. “Dat kunnen wij thuis niet bieden, en gewone crèches evenmin.”

Eerste duizend dagen

Villa Clementina is al aan haar 12de werkjaar toe. Tachtig procent van de kindbegeleidsters was erbij vanaf het begin. “De meesten werken hier graag omdat ze het zeer betekenisvol vinden, en omdat ze kunnen bijleren”, zegt pedagogisch verantwoordelijke Mieke De Strooper. “We werken samen met hulpverleners uit andere sectoren. Er komen kinderen met downsyndroom en met Asperger. We hebben ook eens een kind verwelkomd dat een ernstige spierziekte had en niet lang zou leven. Het team was toen erg gemotiveerd om dat kind nog ‘de beste tijd van zijn leven’ te geven.”

De Strooper is orthopedagoge en droomde samen met kinder- en revalidatie-arts Katleen Ballon (UZ Leuven) al langer van een opvangplek waar alle kinderen welkom zouden zijn, ongeacht hun beperking. “Iedereen weet hoe belangrijk de eerste duizend dagen zijn voor de ontwikkeling van een kind. Voor kinderen met een beperking is dat evengoed zo, en deze kinderen leren ook veel door te kijken naar wat kinderen met een typische ontwikkeling doen”, zegt Ballon.

Privékapitaal

Hun droom werd werkelijkheid toen sociaal onderneemster Katia Verhaeren op hun pad kwam. Zij zocht naar een sociale invulling voor de grote villa van haar ouders, die ook nog eens omringd is door veel groen. Het huis wordt nu aan Villa Clementina verhuurd voor een symbolisch bedrag van 1 euro per jaar: een enorme meevaller voor deze kinderopvang. Toch moet het team nog elk jaar op zoek naar extra centen.

Dat lukt meer dan behoorlijk. Bedrijven sponsoren graag en sturen hun medewerkers naar Villa Clementina om een dagje mee te draaien, of om klussen in en om het huis uit te voeren. Privépersonen bieden zelf financiële ondersteuning aan. Vrijwilligers, onder wie Ballon, gaan spreken in serviceclubs en ouders spreken hun eigen werkgever aan om een steentje bij te dragen onder de vorm van sponsoring. Dat deed Bastiaan Smidse, van wie drie kinderen naar deze opvang zijn geweest. Een zoon, Jack, die cerebrale parese heeft, en een tweeling zonder beperking. “Mijn werkgever heeft de buitenverlichting van de villa gesponsord.”

Zelf blijft hij ook betrokken, al zijn zijn kinderen de crèche ontgroeid. “Zopas nog organiseerde Villa Clementina haar jaarlijkse kunsttentoonstelling, en daar zijn we met het hele gezin twee dagen naartoe gegaan. De band tussen onze kinderen en de begeleidsters is nog altijd warm en betrokken. Het is een schitterende plek, waarvan er meer zouden moeten zijn over heel Vlaanderen.”

Met Jack gaat het intussen behoorlijk goed, zegt Smidse: “Ons was verteld dat hij nooit zou stappen, maar dat doet hij inmiddels wel. Bij Villa Clementina werd hij van jongs af getriggerd, via therapie of spelenderwijs. Ook voor onze tweelingdochters was het goed. Zij leerden het heel gewoon te vinden dat sommige kinderen iets niet kunnen. Het heeft zeker hun wereldbeeld verrijkt.”

Er zijn overigens nog veel meer vrijwilligers betrokken bij dit project. Sommigen werken mee in de tuin, of in de keuken. Meester Wim, die we maandag bezig hoorden, komt wekelijks liedjes zingen die hij begeleidt op zijn gitaar.

Nood aan extra plaatsen

Villa Clementina kreeg gisteren ook het bezoek van minister van Welzijn Caroline Gennez (Vooruit) die 600 nieuwe en innovatieve plekken in de kinderopvang wil financieren. Ze lanceert daartoe een oproep. Begin dit jaar bracht ze al een eerste oproep uit, voor 4.500 nieuwe plaatsen in de gewone opvang. Daarop kwamen aanvragen binnen voor liefst 11.000 nieuwe plaatsen, wat aantoont hoe hoog de nood is. Deze plaatsen zullen voor het eind van het jaar worden toegekend.

Villa Clementina denkt ondertussen verder. De initiatiefnemers stampten een ‘kleuterklasje’ uit de grond voor kinderen die niet direct aarden op school omdat ze beperkte communicatievaardigheden hebben en daardoor snel gefrustreerd geraken. Met de scholen samen wordt dan gekeken wat deze kinderen kan helpen, en welke hulp er in de klas aanwezig moet zijn.